Recentelijk stelde een klant mij de vraag: wat is mijn boom eigenlijk waard? Deze vraag kent meerdere antwoorden. In dit artikel zal ik proberen zo concreet mogelijk te zijn over de waarde van bomen in private tuinen.
Uniforme waardebepaling van bomen
Tot medio jaren 70 van de vorige eeuw werd de waarde van bomen vrij arbitrair bepaald. Bovendien waren de toegekende waarden vaak zeer laag. Met de Uniforme Methode voor Waardebepaling, die werd gepubliceerd in 1979, werd een enorme stap voorwaarts gemaakt. Vanaf dat moment werd deze steeds vaker voor de bepaling van schadevergoedingen gebruikt. In 1996 werd deze methode ook gepubliceerd door het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap in hoofdstuk II (Algemene bepalingen) van het Standaardbestek 250 voor de Wegenbouw.
Inmiddels wordt de uniforme methode zowel door verzekeringsmaatschappijen als rechtbanken geaccepteerd als de standaard voor waardebepaling van bomen. Dat geldt sinds 1995 voor zowel bomen op het openbaar domein als op privaat terrein.
Berekeningsmethode volgens uniforme waardebepaling
De berekeningsmethode is relatief eenvoudig en bestaat uit 6 factoren die met elkaar dienen vermenigvuldigd dienen te worden, ofwel:
Waarde van een boom (in €) = B x S x St x C x P x M
- Basis waarde
- Soort waarde
- Standplaats waarde
- Conditie waarde
- Plantwijze waarde
- Meer waarde
Basiswaarde
De basiswaarde (in €) is het resultaat van: eenheidsprijs (euro/cm2) x oppervlakte stamdoorsnede (op 1,30 m hoogte) in cm.
- Eenheidsprijs is een index van boomkwekerij prijzen, een gewogen gemiddelde. Deze prijs kan je verkrijgen via de website van VVOG (Vereniging voor Openbaar Groen).
- De oppervlakte van de stamdoorsnede kan je als volgt berekenen: straal (0,5 diameter) x straal x pi (3,14). We gaan er gemakshalve vanuit dat de stam redelijk overeenkomt met een cirkel. Er zijn nog afwijkende berekeningsmethoden wanneer dat niet het geval is.
Soortwaarde
Niet alle soorten zijn evenveel waard. De soortwaarde kun je ook via de website van VVOG achterhalen uit een overzicht van soorten en bijhorende soortwaardes.
Standplaatswaarde
De standplaats heeft betrekking op het type plaats waar de boom staat. Op sommige plekken is lastiger om bomen te plaatsen en te onderhouden en dat maakt ze ook waardevoller, bijvoorbeeld in het centrum van de stad. Voor de standplaatswaarde wordt onderstaande tabel gebruikt:
| Waarde | Standplaats |
|---|---|
| 1,0 | Sterk verstedelijkt stadscentrum of dorpskern |
| 0,9 | Gesloten bebouwing |
| 0,8 | Open en halfopen bebouwing |
| 0,7 | Overgangszone bebouwde kom landelijk gebied |
| 0,6 | Landelijk gebied |
Conditiewaarde
De conditiewaarde heeft betrekking op de huidige conditie (gezondheid) van de boom en de verwachtte conditie.
| Waarde | Conditie |
|---|---|
| 0,1 - 0,3 | Slechte conditie - Dode boom |
| 0,4 - 0,6 | Matige conditie |
| 0,7 - 0,9 | Goede conditie |
| 1 | Optimale conditie |
Plantwijze waarde
De plantwijze is relevant voor de mogelijke ontwikkelingswaarde van een boom en de potentiële impact die de boom kan hebben op de omgeving.
| Waarde | Plantwijze |
|---|---|
| 0,4 | Dicht beplante groep ( > 10) |
| 0,6 | Groep van 6 – 10 stuks |
| 0,7 | Groep van 2 – 5 stuks |
| 0,7 | Rijbeplanting met belangrijke uitval |
| 0,9 | Perfecterij beplanting |
| 1,0 | Solitair |
Meerwaarde
De meerwaarde factor is nog vrij recentelijk (sinds 2019) toegevoegd aan de uniforme methode. Het betekent dat bepaalde bomen vanwege hun uitzonderlijke ecologische of erfgoed waarde een meerwaarde krijgen toegekend.
Ecologische meerwaarde
| Waarde | Aantal ecologische kenmerken |
|---|---|
| 1 | minder dan 3 |
| 1,5 | 3 |
| 2 | minstens 4 |
| 2 | 2 kenmerken en 1 met zeer hoge ecologische waarde |
Erfgoed meerwaarde
| Waarde | Erfgoed kenmerken |
|---|---|
| 1,5 | Opgenomen in erfgoed inventaris |
| 2 | Deeluitmakend van bescherming als monument of landschap |
| 2,5 | Boom is individueel beschermd als monument |
Voorbeeld van berekening van waarde van bomen in private tuinen
De voorbeeld boom betreft een winterlinde (Tilia cordata) met de volgende kenmerken:
- Basiswaarde: (eenheidsprijs 2022 = € 7,28) x (oppervlakte stam: straal = 20 cm x 20 cm x 3,14 = +/- 1256 cm2) = € 9.143
- Soortwaarde: Tilia cordata -> waarde is 0,70
- Standplaats: open bebouwing -> waarde is 0,8
- Conditie: goed -> waarde is 0,8
- Plantwijze: solitair -> waarde is 1,0
- Ecologische meerwaarde: 2 kenmerken -> waarde is 1,0
- Erfgoed meerwaarde: niet van toepassing
Berekende waarde boom volgens uniforme methode: € 4.096,-
Marktwaarde bepaling van bomen in en om uw tuin
De uniforme waardebepaling van bomen wordt met name gebruikt wanneer er sprake is van schade. Maar wat is de boom in uw tuin of in uw straat dan waard (voor u zelf) wanneer er geen schade aan is? In dat geval is vooral de toegevoegde waarde of marktwaarde relevant. De aanwezigheid van bomen in de omgeving (bijv. laanbomen) of een kenmerkende boom in de achtertuin kan uw huis zeker een financiële meerwaarde geven. Uit verschillende studies blijkt dat de aanwezigheid van een groene woonomgeving tussen 5% en 15% meerwaarde kan betekenen. Hoeveel een individuele boom of bomen in uw tuin dat ook doen, hangt samen met de wensen van de koper uiteraard.
Overige waardebepalingen van bomen
Naast bovenstaande waardebepalingen methoden, kan de waarde van bomen nog worden uitgedrukt in “besparingen” ofwel vermeden kosten. Diverse onderzoeken hebben aangetoond dat groene wijken (met veel bomen) veel positieve effecten hebben, zoals minder criminaliteit, betere gezondheid, verkoeling CO2 opname, water absorptie en esthetische waarde.
